Bác Sĩ Hướng Dẫn Cách Kiểm Soát Mụn Nang Bằng Chế Độ Ăn Uống

Một chế độ ăn uống khoa học hợp lý quyết định đến kết quả điều trị mụn rất cao. Vậy người bị mụn nang cần xây dựng cho mình một chế độ ăn uống như thế nào? Chúng ta hãy cùng nghe những lời khuyên của bác sĩ về chế độ ăn uống để kiểm soát mụn nang nhé.

Để kiểm soát được mụn nang chúng ta cần lưu ý những điều sau:

Kiểm soát tối ưu lượng đường trong máu bằng các thực phẩm có GI thấp

 Chỉ số GI là gì?

Chỉ số GI (viết tắt của Glycaemic Index), nói dễ hiểu là chỉ số đường huyết, chỉ số này phản ánh tốc độ làm tăng đường huyết sau khi ăn các thực phẩm giàu chất bột đường. Chất bột đường hiện diện ở hầu hết các loại thực phẩm chúng ta dùng hàng ngày như: cơm, bún, bánh mì và ngay cả trong sữa công thức dành cho trẻ đang lớn.

GI vượt xa thứ gọi là “bữa ăn thiết kế để cải thiện lượng đường trong máu”, thay vì để tính toán được tổng lượng carb trong các loại thực phẩm, GI đo lường sẽ tác động thực tế đến các loại thực phẩm có lượng đường trong máu. Theo World Healthy Foods, GI chia ra làm 3 loại: thấp, trung bình và cao.

GI tác động đến việc hình thành mụn trứng cá như thế nào?

Theo chia sẻ của các chuyên gia, một số thực phẩm có nguy cơ làm tăng đường huyết, khiến cơ thể tiết ra một lượng lớn insulin để giúp các tế bào hấp thu đường. Khi cơ thể tiết ra nhiều hormone insulin trong máu sẽ dẫn đến những thay đổi các cơ quan trong cơ thể và gây ra tình trạng tắc nghẽn lỗ chân lông, đẩy mạnh hoạt động của tuyến dầu, khi lượng insulin tăng cao có thể là nguyên nhân hình thành nên mụn.

Để hạn chế hấp thu lượng đường, bạn có thể:

• Chia nhỏ bữa ăn: Ăn sau mỗi 2h hoặc 2h30 sẽ giúp duy trì đường huyết, insulin của bạn luôn ở mức ổn định.
• Ăn nhiều rau củ: Hãy lựa chọn những loại rau củ quả đa dạng màu sắc từ đậm đến sáng màu. Chúng có thể cung cấp chất chống lại tác hại của oxy hóa cũng như sưng viêm.
• Ưu tiên lựa chọn những thực phẩm có chỉ số GI thấp: Bưởi, cà chua, đào, Kiwi, chuối, nước ép mơ….

Những thực phẩm chứa GI cao

 Những nhóm thực phẩm chứa GI cao có tốc độ cung cấp năng lượng cho cơ thể diễn ra khá nhanh, nhưng cũng giảm nhanh sau đó, tạo ra các khoảng thời gian thiếu năng lượng cho não bộ hoạt động. Thực phẩm nào chứa GI cao thì đó là những thực phẩm không tốt không chỉ cho người bị tiểu đường mà ngay cả những ai đang gặp phải tình trạng mụn.

Một số thực phẩm chứa GI cao như:

• Bánh mì trắng, bánh mì đặc ruột, bánh mì tròn…
• Bánh ngô, bánh gạo căng phồng, ngũ cốc cám, bột yến mạch ăn liền
• Cơm gạo trắng, mì ống, con nui, pho mát
• Khoai tây, bí ngô
• Bánh quy, bánh gạo, bỏng ngô, bánh mặn, kẹo
• Dưa hấu, dứa
• Đồ uống có chất làm ngọt

Thực phẩm GI thấp tốt cho người bị mụn nang

Khi bị mụn nang để lựa chọn được các thực phẩm phù hợp với làn da không phải dễ, đặc biệt cần có chỉ số GI thấp để tránh tình trạng mụn lây lan. Những thực phẩm GI thấp tốt cho người bị mụn nang cần phải bổ sung trong thực đơn hằng ngày như sau: cà chua, ớt đỏ, hành tây, súp lơ xanh, rau chân vịt, đào, bưởi, mơ, lê, ngô, cam, táo, cà rốt, xoài, đậu hà lan, chuối, nho xanh, gạo lứt…

Hạn chế sản phẩm từ sữa và whey protein

Hạn chế sữa bò và các thực phẩm từ sữa bò

Theo một số nghiên cứu cho thấy các hormone từ sữa có liên quan đến sự hình thành của mụn. Bên cạnh đó, nhiều chuyên gia khác lại cho rằng sữa có chứa thành phần liên quan đến testosterone, đây là một loại hormone kích thích tuyến dầu của da, làm tăng nguy cơ hình thành mụn trứng cá.

Bạn có thể thể sử dụng sữa từ thực vật để thay thế sữa bò, như sữa đậu nành, óc chó, hạnh nhân, sữa chua…Thay vì để hấp thụ canxi từ sữa thì bạn cũng có thể hấp thụ chúng từ các loại rau xanh ăn lá (cải xoăn, cải bẹ xanh), bông cải xanh, cá mòi…

Hạn chế Whey protein

Tương tự, các nghiên cứu chỉ ra rằng whey protein – một loại protein có nguồn gốc từ sữa cũng có thể liên quan đến mụn trứng cá.

Vậy Whey protein là gì? Đó là thực phẩm chức năng thường thấy ở những người tập thể hình, sản phẩm được làm từ quá trình chuyển hóa sữa thành phô mai. Đây là nguồn cung cấp protein (chất đạm), chất lượng nhất so với các thực phẩm thông thường.

Hiện nay trên thị trường có 3 loại Whey protein phổ biến đó là dạng cô đặc, tinh khiết và thủy phân. Trong đó đặc biệt dạng Whey protein thủy phân, theo các nghiên cứu cho thấy Whey protein thủy phân làm tăng đột biến mức insulin (IGF-1) lên 28 – 43% so với Whey protein tinh khiết.

Khi IGF-1 tăng sẽ làm cho làn da của bạn sản xuất dầu dư thừa, khiến tế bào da của bạn sinh sôi quá nhanh khiến lỗ chân lông bị tắc thường xuyên hơn cộng với các tế bào chết, lâu dần khi không được đào thải kịp thời sẽ dẫn đến tình trạng viêm gây nên mụn.

Ngoài ra, các IGF-1 có trong Whey protein chứa vô số hương liệu nhân tạo, đường, màu nhân tạo, chất làm ngọt nhân tạo…Những thành phần này cũng có thể gây nên mụn, khiến cơ thể tích tụ độc tố trong người.

Theo một nghiên cứu kéo dài 2 tháng ở 30 người trong độ tuổi 18–45 đã quan sát thấy rằng việc sử dụng whey protein có liên quan đến việc khởi phát mụn trứng cá. Do đó nên hạn chế nếu không muốn tình trạng mụn nang trở nên tồi tệ hơn…Nếu bạn thấy làn da của bạn thường xuyên bị mụn khi sử dụng whey protein thường xuyên, thì bạn nên chuyển sang một loại protein có nguồn gốc từ thực vật như: đậu nành, đậu Hà Lan, cây gai dầu, gạo lứt, hạt hướng dương, bí, hạt chia, hạt diêm mạch…

Tăng cường thực vật trong chế độ ăn uống có thể giúp điều trị mụn trứng cá.

Một điều có thể ảnh hưởng nhiều đến làn da của bạn chính là chế độ ăn uống. Một số thực phẩm có thể làm tăng lượng đường trong máu hơn các thực phẩm khác. Lượng đường trong máu khi đã tăng nhanh chóng, nó sẽ khiến cơ thể tiết ra một loại hormone gọi là insulin. Lượng insulin dư thừa trong máu này có thể làm các tuyến dầu tiết ra nhiều hơn, làm tăng nguy cơ gây nên mụn trứng cá.

Nắm được cơ chế điều trị mụn của chế độ ăn giàu thực vật sẽ giúp ích cho cơ thể bạn như sau:

Điều chỉnh hormone

Khi áp dụng chế độ ăn giàu thực vật sẽ giúp cơ thể bạn cung cấp đầy đủ chất xơ và vitamin. Chúng đóng một vai trò quan trọng đối với sức khỏe đường ruột, giúp điều chỉnh các hormone như insulin. Ngoài ra, một số chất xơ khác cũng có tác dụng cân bằng mức độ của các hormone khác, giúp cải thiện mụn.

Bình thường hóa lượng đường trong máu, độ nhạy insulin:

Khi bổ sung thực vật vào chế độ ăn uống hằng ngày, chất xơ sẽ giúp làm chậm quá trình tiêu hóa card và hấp thụ đường, giúp bình thường hóa lượng đường trong máu và độ nhạy của insulin.

Một số loại thực vật có tác dụng kháng viêm hiệu quả

Theo các chuyên gia dinh dưỡng, những thực phẩm có thể chống viêm thường có nhiều nhất từ nguồn gốc thực vật, chúng không chỉ chứa nhiều chất xơ mà còn có các chất chống oxy hóa, kháng viêm rất tốt cho những ai bị mụn. Một số thực phẩm lành mạnh có tác dụng chống viêm: rau bina, bông cải xanh, bắp cải, cải xoăn, anh đào, mâm xôi, ngũ cốc nguyên hạt, bột yến mạch, đậu và các loại hạt…

Những loại thực phẩm nên ăn và nên tránh khi bị mụn nang

Bị mụn nang nên ăn những thực phẩm nào?

• Các loại rau xanh: rau diếp cá, rau má, rau càng cua, rau cải xanh, cây rau mã đề,…cần lựa chọn những thực phẩm có nguồn gốc rõ ràng, không ảnh hưởng bởi thuốc bảo vệ thực vật, rất dễ gây hại cho cơ thể…
• Trái cây có màu đỏ như: mâm xôi, dâu tây, cà chua, anh đào, táo đỏ, ớt chuông, việt quất, lựu, nho đỏ…trong những loại trái cây này có chứa rất nhiều vitamin A, C, E cần thiết cho việc điều trị mụn, giúp kháng viêm kháng khuẩn, chống oxy hóa.
• Ngũ cốc nguyên hạt: Để bổ sung thêm dưỡng chất khi bị mụn bạn cần sử dụng thêm ngũ cốc nguyên hạt như các loại đậu nguyên hạt, các loại bắp nguyên hạt, các loại lúa mạch…đây là những loại ngũ cốc chứa chất béo rất tốt cho cơ thể.
• Thức uống không đường: Hãy từ bỏ thói quen sử dụng thức uống có đường, điều này không chỉ làm mụn bùng phát, mà còn khiến làn da chúng ta mau chóng lão hóa. Hãy thay thế chúng bằng các thực phẩm sau để bảo vệ sức khỏe và cải thiện tình trạng mụn: các loại nước ép rau củ nguyên chất, không đường, các loại sữa thực vật không đường, sữa chua không đường…

Bị mụn nang nên tránh những thực phẩm nào?

Để có thể cải thiện được tình trạng mụn, bạn cần tránh xa những thực phẩm sau đây: thực phẩm cay, nóng, nhiều dầu mỡ, thực phẩm đóng hộp, thức ăn nhanh, nước uống có ga, có cồn, chứa nhiều đường…Đây là một số thực phẩm gây nên mụn hàng đầu mà bạn nên tránh.

Kiểm soát và phòng ngừa mụn nang như thế nào?

Ngoài việc tuân theo một chế độ ăn uống lành mạnh, giàu chất dinh dưỡng bạn cần thay đổi các yếu tố khác để có thể giúp kiểm soát mụn trứng cá như:

• Chăm sóc da nhẹ nhàng khoa học: Bạn hãy lựa chọn những sản phẩm chăm sóc da nhẹ nhàng, phù hợp với độ pH, tình trạng của da, không nên chà sát da quá mạnh để tránh tình trạng mụn lây lan và viêm nhiễm thêm.
• Không tự ý sử dụng sản phẩm chăm sóc/trị mụn khi chưa có bác sĩ: Làn da đang bị mụn nang là làn da cực kỳ nhạy cảm, dễ kích ứng, việc sử dụng sản phẩm không phù hợp có thể khiến tình trạng mụn nang thêm tồi tệ, chưa kể đến việc sử dụng nhầm những sản phẩm không rõ nguồn gốc, trôi nổi trên thị trường hiện nay rất dễ xảy ra những rủi ro không mong muốn như nhiễm corticoid, mụn lây lan, viêm nhiễm…
• Đừng cố trang điểm dày để che bớt mụn: Khi bị mụn chúng ta thường hay trang điểm để che đi vẻ tự ti của mình, việc này sẽ khiến cho lỗ chân lông bít tắc và dễ sinh mụn nhiều hơn, mụn cũ càng sưng to và mụn mới thay nhau xuất hiện. Do đó nên hạn chế trang điểm dày, tốt nhất là không nên trang điểm. Trong trường hợp bắt buộc phải cần đến trang điểm, bạn nên lựa chọn những sản phẩm dành cho da mụn, không chứa dầu, và nên trang điểm một lớp mỏng, nhẹ nhàng. Hạn chế việc lạm dụng mỹ phẩm.

• Xây dựng chế độ dinh dưỡng giàu thực vật, chỉ số đường huyết thấp: Một số thực phẩm có GI thấp, không gây ảnh hưởng đến lượng đường trong máu bạn cần bổ sung vào chế độ dinh dưỡng như: cải xoăn, rau ngót, xà lách, măng tây, mướp đắng, đậu nành, đậu hà lan, đậu đỏ, đậu lăng, chanh, bưởi, quýt, táo, kiwi, lê, đào, mận, một số loại ngũ cốc nguyên cám…
• Bổ sung thực phẩm giàu axit omega-3: Axit béo Omega-3 là tiền chất của DHA và EPA, chúng có trong cá và hải sản, đặc biệt là những loại cá biển như cá hồi, cá thu, cá mòi và cá cơm…đây được xem là một lượng kháng viêm rất tốt có nguồn gốc từ thiên nhiên mà người bị mụn nên cần bổ sung vào thực đơn hằng ngày.
• Tránh sữa và thịt từ động vật có hormone ngoại sinh (được tiêm hormone): Một số nghiên cứu đã chứng minh rằng, những người có làn da nhạy cảm rất dễ lên mụn nếu uống sữa bò. Trong sữa bò có chứa nội tiết tố Androgen làm tăng cường hoạt động của tuyến bã, làm da bài tiết dầu. Hãy thay thế bằng sữa thực vật như sữa đậu nành, hạnh nhân, óc chó…tốt nhất là nên sử dụng sữa không đường.
• Cân nhắc sử dụng vitamin tổng hợp chứa liều lượng kẽm, vitamin A và vitamin E thích hợp: Trong quá trình điều trị mụn, ngoài việc sử dụng thuốc uống và bôi theo toa của bác sĩ thì bạn nên cân nhắc sử dụng thêm vitamin tổng hợp chứa liều lượng kẽm, vitamin A, vitamin E thích hợp để có thể bổ trợ cho cơ thể nếu cơ thể bạn đáp ứng chưa đủ lượng vitamin. Tuy nhiên, trước khi sử dụng cần tham khảo ý kiến từ các chuyên khoa da liễu hay chuyên gia dinh dưỡng.
• Quản lý căng thẳng: Thực tế, mỗi người trưởng thành đều rất dễ bị khủng hoảng và stress, khiến thần kinh bị căng thẳng. Nếu bạn quản lý được thời gian thật khoa học, bạn không chỉ có được một sức khỏe tốt mà còn hạn chế được tình trạng mụn gây ra.

Bởi lẽ, khi bạn bị căng thẳng, lượng hormone cortisol trong cơ thể sẽ được phóng thích, kích hoạt phản ứng cơ thể theo chiều hướng tiêu cực. Nồng độ hormone cortisol tăng và phá vỡ cân bằng của tuyến bã nhờn trên da, làm lỗ chân lông bị bít tắc, điều này khiến mụn mọc ngày càng nhiều hơn.

• Tránh tự ý tự nặn mụn: Để tránh tình trạng mụn lây lan và hạn chế được sẹo rỗ sau mụn, bạn không nên tự ý xử lý các nốt mụn của mình. Điều này sẽ làm các ổ mụn bị kích thích, các bã dầu thừa, mủ mụn, nước vàng trong mụn, nhân mụn được dịp bùng phát mạnh mẽ, khiến mụn lây lan sang các vùng da khác. Chưa kể khi không vệ sinh tay và dụng cụ nặn mụn sạch sẽ, sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho vi khuẩn tấn công trực tiếp gây ra mụn viêm.
• Khám và điều trị sớm với bác sĩ da liễu: Trị mụn là việc làm càng sớm càng tốt. Việc đến và thăm khám trực tiếp với bác sĩ có thể đánh giá chính xác tình trạng mụn. Từ đó, bác sĩ sẽ biết được nguyên nhân, lối sống và chế độ ăn uống hằng ngày của bạn để có thể đưa ra liệu trình điều trị mụn phù hợp, đem lại hiệu quả nhanh chóng cho bạn. Xem các thông tin cần chuẩn bị trước khi khám mụn với bác sĩ Tại đây.

Lời khuyên: Dù tình trạng của bạn là mụn nhẹ hay nặng thì điều trị sai cách có thể khiến mụn trở nên nặng hơn, thậm chí gây ra thâm và sẹo rỗ sau mụn. Vì vậy, hãy bắt đầu điều trị mụn với bác sĩ chuyên khoa da liễu sớm nhất có thể để hạn chế những ảnh hưởng không mong muốn cho làn da của bạn.

Ngoài ra, để tìm hiểu chi tiết về trị mụn viêm chuẩn y khoa, bạn có thể tham khảo bài viết chuyên sâu: Mụn Viêm – Nguyên nhân, Cách điều trị và Ngừa tái phát