Các loại mụn thường gặp: Phân biệt và Cách điều trị

Mụn không đơn thuần là nốt sưng, cộm trên da mà có rất nhiều loại khác nhau (mụn mủ, mụn nang, mụn đầu đen,…) và mỗi loại có cách điều trị riêng. Hiểu rõ điều này, dưới đây O2 SKIN đã tổng hợp thông tin về tất cả các loại mụn thường gặp để bạn dễ dàng phân biệt, từ đó có hướng điều trị và chăm sóc phù hợp giúp da hết mụn, mịn màng như ý.

Hiểu rõ về các loại mụn giúp bạn có hướng điều trị và chăm sóc phù hợp để loại bỏ mụn tối ưu.

1. Mụn là gì?

Mụn trứng cá (acne) là một bệnh lý về da thường xuất hiện ở mặt, ngực, lưng trên, vai,… với nhiều nốt khác nhau như sưng tấy, viêm đỏ hoặc có bọc mủ bên trong. Các loại mụn có thể xảy ra ở nhiều lứa tuổi, cả nam và nữ, nhưng phổ biến nhất là ở thanh thiếu niên tuổi dậy thì.

Nguyên nhân gây mụn chủ yếu do sự kết hợp của 04 yếu tố chính bao gồm tăng tiết bã nhờn (yếu tố nội tiết, chế độ chăm sóc da không đúng cách,…), sừng hóa lỗ chân lông, mất cân bằng hệ vi khuẩn trên da và tình trạng viêm. Điều này khiến lỗ chân lông bị tắc nghẽn và viêm, tạo điều kiện cho vi khuẩn, dầu nhờn, tế bào chết tích tụ và dẫn đến hình thành các loại mụn ở mặt và những bộ phận khác trên cơ thể.

2. Cách phân biệt các loại mụn thường gặp và cách điều trị

Dựa theo mức độ tổn thương trên da, mụn trứng cá được phân loại thành hai nhóm chính, bao gồm mụn không viêm và mụn viêm.

Bạn có thể nhận biết các loại mụn trên mặt lẫn cơ thể như mụn sẩn, mụn đầu đen, mụn đầu trắng,… qua những biểu hiện đặc trưng riêng.

2.1. Các loại mụn viêm

Mụn viêm thường xuất hiện dưới dạng các mẩn đỏ gờ trên bề mặt da và thường gây ra cảm giác đau nhức. Dựa vào sự phát triển của nhân mụn và mức độ viêm, các loại mụn viêm thường được phân loại như sau:

2.1.1. Sẩn viêm (Papules)

Đây là những tổn thương viêm đỏ gờ trên bề mặt da, có thể có cảm giác đau nhẹ khi chạm vào. Mụn có kích thước nhỏ, đa phần không thấy nhân mụn và tổ chức mủ rõ.

Vị trí thường xuất hiện: Mụn này hình thành nhiều ở trên mũi, cằm, trán và có thể xuất hiện ở cổ, lưng, ngực vai và cánh tay.

Cách điều trị: Dựa trên mức độ nghiêm trọng của tình trạng mụn, bác sĩ có thể kê đơn thuốc kháng sinh bôi ngoài da để tiêu diệt vi khuẩn dư thừa và làm giảm mẩn đỏ. Hoặc chỉ định một số loại thuốc uống như thuốc kháng sinh có tính kháng viêm đi kèm, thuốc tránh thai (dành cho phụ nữ) và các loại thuốc chống androgen (dành cho phụ nữ).

Sẩn viêm là một dạng mụn viêm có màu đỏ, gây đau khi chạm vào.

2.1.2. Mụn mủ (Pustules)

Mụn mủ là một bước phát triển mới của mụn sẩn, màu trắng đục hoặc hơi ngả vàng, bên trong chứa mủ, xung quanh là viền viêm đỏ. Loại mụn này khi vỡ có thể lan ra xung quanh các vùng da lân cận, gây nên tình trạng mụn viêm, mụn mủ diện rộng rất khó điều trị.

Vị trí thường xuất hiện: Mụn mủ có thể phát triển ở bất kỳ bộ phận nào trên cơ thể, nhưng chúng thường hình thành nhất ở lưng, ngực và mặt.

Cách điều trị: Có nhiều cách trị mụn mủ chẳng hạn như dùng thuốc không kê đơn (OTC), kem bôi, hoặc sử dụng các sản phẩm có chiết xuất thiên nhiên. Nếu tình trạng mụn mủ của bạn quá nặng, các bác sĩ sẽ dùng liệu pháp điều trị bằng laser để kiểm soát tình trạng viêm, giảm vi khuẩn, giảm tiết bã nhờn, giảm sự lây lan thêm của các mụn mới.

Mụn mủ là một loại mụn viêm chứa mủ màu trắng đục hoặc hơi ngả vàng, dễ vỡ.

2.1.3. Mụn nang (Cysts)

Trong số tất cả các loại mụn trên mặt và cơ thể, mụn nang là loại mụn nặng và nguy cơ gây sẹo lõm rất cao. Cách nhận biết các loại mụn nang là chúng thường xuất hiện với những tổn thương nốt lớn nhô lên khỏi bề mặt da hoặc sờ thấy có chân sâu bên dưới da, gây đau nhức, khó chịu.

Vị trí thường xuất hiện: Mụn nang thường xuất hiện ở các vị trí như: mặt, cổ, ngực, lưng,…

Cách điều trị: Phương pháp điều trị mụn nang thường bao gồm dùng thuốc kháng sinh đường uống và bôi gel hoặc kem bôi chứa kháng sinh theo toa. Một số trường hợp bác sĩ có thể chỉ định sử dụng thuốc tránh thai hoặc spironolactone (dành cho phụ nữ) để giảm lượng hormone gây ra mụn nang. Vì vấn đề dễ sinh vi khuẩn kháng thuốc, bác sĩ khuyên bạn không nên tự ý mua và dùng kháng sinh mà không có chỉ định của bác sĩ. Thêm nữa, vì nguy cơ sẹo rất cao nên các dạng mụn này các bạn không nên tự ý nặn mụn tại nhà hoặc tại các cơ sở không chuyên.

Mụn nang nếu không được điều trị sớm có thể tiến triển nặng hơn, gây viêm, đau nhức và để lại sẹo lõm.

2.1.4. Mụn bọc (Acne conglobata)

Mụn bọc (còn gọi là mụn trứng cá mạch lươn hay mụn trứng cá cụm) cũng là một trong các loại mụn viêm mức độ nặng, phát triển sâu dưới da, lan rộng và có kích thước lớn (≥0,5 cm) hoặc nốt (≥1 cm). Biểu hiện của mụn bọc khi tiến triển giống như nhọt trên da, vùng nhân mụn chứa đầy mủ, có thể gây áp xe và hình thành thâm, sẹo nếu xử lý không đúng cách.

Vị trí thường xuất hiện: Mụn bọc thường xuất hiện ở cổ, vai, ngực, cánh tay, mặt, đùi, mông,…

Cách điều trị: Đối với mụn bọc, vì chứa khá nhiều mủ và nằm sâu nên việc sử dụng kháng sinh hầu như là điều tất yếu. Vì phải phối hợp cả kháng sinh đường uống và đường thoa, nên bạn cần đến gặp bác sĩ chuyên khoa da liễu để được tư vấn chọn kháng sinh nào và uống liều bao nhiêu, cách thoa thế nào,… Bên cạnh thuốc, bác sĩ cũng tư vấn về các phương pháp dùng công nghệ cao như ánh sáng xung cường độ cao (IPL), chiếu đèn LED hoặc cách đơn giản là thoát mủ ra đối với những nốt mủ quá to. Hơn hết, việc điều trị sớm và tích cực sẽ giúp chúng ta giảm thiểu khả năng sẹo rỗ do mụn bọc hiệu quả.

Mụn bọc thường xuất hiện dưới dạng nốt mụn cục sưng đỏ, khi sờ có cảm giác đau, chai cứng xung quanh.

2.2. Các loại mụn không viêm

Mụn không viêm là những loại mụn ở mức độ nhẹ, không gây đau và không có hiện tượng sưng mủ. Tùy thuộc vào trạng thái đóng hoặc mở của nhân mụn, mụn không viêm được phân loại thành hai loại chính:

2.2.1. Mụn đầu đen (Blackheads)

Là mụn có bề mặt da hở (hay còn gọi là “nhân mở”). Theo đó, các tế bào da chỉ chặn một phần lỗ chân lông nên phần nhân mụn bị không khí oxy hóa làm cho đầu mụn có màu đen hoặc nâu đen đặc trưng.

Vị trí thường xuất hiện: Mụn đầu đen thường xuất hiện trên khuôn mặt ở trán, cằm, mũi hoặc các vị trí khác trên cơ thể như lưng, ngực, cổ, vai.

Cách điều trị: Mụn đầu đen thường là các tổn thương mụn nằm trong mức độ nhẹ đến trung bình, vì vậy có thể đáp ứng điều trị với các thuốc trị mụn không kê đơn (OTC). Trường hợp mụn đầu đen mọc với mật độ dày và kích thước lớn, hoặc tái phát nhiều lần, dai dẳng thì bên cạnh OTC bạn cần đến gặp các bác sĩ da liễu để có thêm các phương pháp khác như peel da, lấy nhân mụn, lăn kim trị mụn,…

Nếu mụn đầu đen mọc với số lượng nhiều sẽ khiến da bạn sần sùi, chai sạm, không đều màu.

>> Xem thêm: Ưu, nhược điểm của phương pháp peel da

2.2.2. Mụn đầu trắng (Whiteheads)

Trong tất cả các loại mụn, đây là loại mụn cùng màu da hoặc màu trắng, kích thước nhỏ dao động khoảng 1-3mm, thường thấy rõ hơn khi kéo căng da. Mụn đầu trắng được bao bọc bởi lớp da, không hở, nên gọi là “nhân đóng” hoặc mụn ẩn.

Vị trí thường xuất hiện: Mụn đầu trắng xuất hiện liền kề nhau ở những địa điểm dễ bị tác động bởi các yếu tố bên ngoài (vi khuẩn, bụi bẩn,…) như má, trán, cằm,…

Cách điều trị: Các cách chữa mụn đầu trắng phổ biến hiện nay bao gồm: bôi thuốc, peel da, IPL, chiếu ánh sáng, lấy nhân mụn và chăm sóc da y khoa. Do nhân mụn đầu trắng thường nằm sâu trong nang lông dưới bề mặt da, nên không thể tự hết nếu không được nhận biết được yếu tố nguy cơ gây mụn và điều trị đúng cách. Vì thế, bạn cần đến phòng khám da liễu uy tín để bác sĩ chỉ định phác đồ điều trị phù hợp giúp sớm hết mụn đầu trắng.

Mụn đầu trắng có nhân nằm sâu bên trong nang lông, không có đầu nhân, nên biểu hiện bên ngoài chỉ là những nốt nhỏ li ti.

3. Giải pháp chung giúp điều trị các loại mụn trên mặt

Mặc dù mỗi loại mụn có biện pháp điều trị riêng biệt, nhưng cũng tùy tình trạng mà có liệu trình phù hợp. Các bác sĩ có thể chỉ định áp dụng một phương pháp đơn lẻ hoặc kết hợp nhiều phương pháp.

Nhìn chung, các biện pháp thường áp dụng để điều trị các loại mụn phổ biến hiện nay gồm có:

• Dùng thuốc: Các loại thuốc điều trị mụn (bao gồm thuốc uống, thuốc bôi) được kê đơn theo mức độ nhẹ, trung bình, nặng, hoặc là phương pháp thay thế trong trường bệnh nhân không đáp ứng với phương pháp điều trị thông thường. Việc sử dụng thuốc để trị mụn góp phần giảm tối đa lượng vi khuẩn trên bề mặt da và trong các nang lông, từ đó giúp chống viêm, giảm sưng tấy và giảm mụn. Tuy nhiên, bạn nên tham vấn ý kiến dược sĩ, Bác sĩ trước khi dùng bất kỳ loại thuốc, sản phẩm bôi trị mụn nào.
• Lấy nhân mụn: Để rút ngắn quá trình điều trị các loại mụn trên mặt, bạn nên lấy nhân mụn ra khỏi da sớm. Việc này giúp hạn chế viêm nhiễm, lây lan, hạn chế mụn phát triển nặng hơn. Tuy nhiên, cần đảm bảo đúng quy trình, đúng thời điểm, đúng tổn thương, bảo toàn các nguyên tắc vô trùng, vô khuẩn trong từng khâu của quá trình lấy nhân mụn.
• Lăn kim trị mụn: Đây là phương pháp dùng thiết bị lăn kim với đường kính siêu nhỏ (chỉ từ 0.5mm – 2.5mm) tạo ra các vi vết thương, nhằm mục đích đưa tinh chất đặc trị mụn vào sâu bên dưới da để kích thích tăng sinh Collagen và Elastin, giúp da nhanh hồi phục, hỗ trợ điều trị mụn trứng cá. Nhưng cần lưu ý, để đạt hiệu quả và an toàn tối đa, bạn nên lăn kim trị mụn tại cơ sở uy tín, không tự ý thực hiện tại nhà vì có thể gặp tác dụng phụ như chảy máu, bầm tím, nhiễm trùng,…
• Peel hóa học: Đây là phương pháp sử dụng các hoạt chất hóa học tác động lên da để loại bỏ tế bào da chết giúp lỗ chân lông thông thoáng, kích thích tái tạo làn da mới, qua đó hết mụn, mờ thâm. Lưu ý, peel hóa học có thể gây mẩn đỏ, đóng vảy, sưng tấy và thay đổi màu da, nên bạn cần thực hiện tại cơ sở uy tín, có bác sĩ có trình độ và tay nghề cao.

Phương pháp peel da có thể giúp trị các loại mụn bằng cách loại bỏ tế bào da chết, kiểm soát dầu, giảm viêm nhiễm, và kích thích tái tạo tế bào mới.

• Liệu pháp kết hợp: Để cải thiện các loại mụn trên da, bạn có thể kết hợp thêm các biện pháp như đắp mặt nạ; dùng mỹ phẩm hoặc thực phẩm chức năng có thành phần kẽm, vitamin A, vitamin E, niacinamide … nhằm điều tiết dầu nhờn, kháng viêm, giảm mụn và tăng đề kháng cho da. Tuy nhiên, bạn nên tham khảo ý kiến của bác sĩ và ưu tiên chọn sản phẩm có thương hiệu uy tín để đảm bảo an toàn.
• Tư vấn ăn uống và lối sống: Nhằm hỗ trợ quá trình điều trị mụn và duy trì làn da khỏe đẹp dài lâu, bạn cũng cần kiểm soát chế độ ăn uống như thường xuyên bổ sung thực phẩm giàu kẽm (hạt bí ngô, hạt điều,…), thực phẩm chứa axit béo (cá hồi, cá mòi, hàu, hạt lanh,…); hạn chế tiêu thụ thực phẩm nhiều đường, thực phẩm chiên rán, nhiều dầu mỡ, sữa bò và các chế phẩm từ sữa. Song song, khi chăm sóc da tại nhà bạn chú ý rửa mặt không quá hai lần một ngày, không chạm tay lên mặt, không tự ý nặn mụn, tránh các sản phẩm trang điểm và da có chứa dầu,…

Hơn hết, để việc điều trị mụn đạt hiệu quả tối đa, đặc biệt là các tình trạng mụn viêm nặng, mụn dai dẳng, phức tạp,… bạn nên tìm đến phòng khám da liễu uy tín để được trị mụn chuẩn Y khoa. Hiện nay, O2 SKIN là phòng khám Da liễu tiên phong cung cấp giải pháp “Điều trị mụn chuẩn Y khoa”, sở hữu đội ngũ bác sĩ da liễu chuyên môn cao và có kinh nghiệm điều trị hiệu quả với nhiều loại mụn.

Hơn 489.000+ Khách hàng đến O2 SKIN đã điều trị thành công và hài lòng với kết quả như ý, bởi phòng khám sở hữu nhiều điều khác biệt như:

• Bác sĩ lập phác đồ điều trị chuẩn Y khoa và cá nhân hóa phù hợp từng khách hàng dựa trên y học chứng cứ, qua đó chữa trị đúng nguyên nhân gây mụn, mang lại hiệu quả vượt trội.
• Cam kết tư vấn trung thực, chỉ định phương pháp điều trị cần thiết, cam kết không chèo kéo khách hàng. Qua đó, bạn được điều trị mụn đúng cách ngay từ đầu, giúp tiết kiệm thời gian và chi phí đáng kể.
• O2 SKIN có không gian phòng khám sạch sẽ, ứng dụng nhiều công nghệ chăm sóc da chuyên sâu tiên tiến hiện nay giúp nâng cao hiệu quả, rút ngắn thời gian điều trị. Đặc biệt, trang thiết bị và dụng cụ điều trị hiện đại, được vô trùng – vô khuẩn giúp tránh lây nhiễm chéo các bệnh về da.
• Bên cạnh điều trị thành công, O2 SKIN còn hướng dẫn bạn cách chăm sóc da tại nhà, ăn uống và sinh hoạt lành mạnh để chủ động kiểm soát, ngăn ngừa mụn tái phát.

O2 SKIN cá nhân hóa phác đồ điều trị phù hợp với tình trạng da và mức độ mụn, giúp bạn sớm hết mụn, ngừa tái phát và tiết kiệm chi phí hơn.

4. Câu hỏi thường gặp

Sau đây là một số thắc mắc thường gặp về các loại mụn bạn nên tham khảo thêm:

4.1. Để phân biệt các loại mụn có cần trình độ chuyên môn về da liễu không?

Về cơ bản chúng ta có thể dễ dàng phân biệt các loại mụn dựa trên những dấu hiệu đã nêu trong bài. Tuy nhiên, để làm căn cứ xây dựng phác đồ điều trị mụn thì cần phải có sự hỗ trợ từ Bác sĩ chuyên khoa Da liễu. Bác sĩ sẽ có đủ trình độ chuyên môn và kinh nghiệm để tư vấn giúp bạn nên sử dụng loại thuốc nào cho phù hợp với tình trạng mụn và làn da của bạn.

4.2. Vì sao các loại mụn thường xuất hiện ở tuổi dậy thì?

Các loại mụn thường xuất hiện ở tuổi dậy thì do sự thay đổi nội tiết tố trong cơ thể, gây kích thích hoạt động của các tuyến dầu nhờn trên da. Điều này khiến da bị thừa dầu và sản sinh quá mức bã nhờn, lâu ngày dẫn đến tắc nghẽn lỗ chân lông cũng như tạo điều kiện cho vi khuẩn gây mụn phát triển.

4.3. Trong các loại mụn trên mặt, mụn nào khó điều trị nhất?

Trong các loại mụn trên mặt, mụn bọc và mụn nang là những loại mụn thường được coi là khó điều trị nhất. Cả hai loại mụn này có thể gây ra tình trạng viêm nhiễm sâu trong các lớp dưới của da và thường để lại sẹo nếu không được chăm sóc cẩn thận.

Hy vọng với những thông tin trên, bạn có thể phân biệt các loại mụn dễ dàng. Tóm lại, nếu da của bạn xuất hiện các loại mụn, hãy xác định đó là loại mụn nào, theo dõi và đi khám ngay khi cần thiết. Tránh tự ý điều trị tại nhà, bởi vì cho dù đó là mụn nhẹ nhưng nếu không điều trị và chăm sóc đúng cách cũng có thể để lại nhiều hệ lụy khó lường trên da. Nếu có bất kỳ thắc mắc nào, liên hệ ngay với O2 SKIN qua Hotline 1900 3147 để được giải đáp nhé!

Nguồn tham khảo:

1. Sách “Hiểu Mụn Để Hết Mụn” – Xuất bản bởi NXB Y học phối hợp cùng Phòng khám da liễu O2 SKIN.
2. Cleveland Clinic. Acne Papules. 05 02 2022. https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/22905-acne-papules (ngày truy cập 04 03 2024).
3. April Kahn. What Causes Pustules? 03 02 2023. https://www.healthline.com/health/pustules (ngày truy cập 04 03 2024).
4. Cleveland Clinic. Cystic Acne. 25 08 2021. https://my.clevelandclinic.org/health/diseases/21737-cystic-acne (ngày truy cập 04 03 2024).
5. Debra Jaliman, MD. Best and Worst Foods for Acne. 27 08 2023. https://www.webmd.com/skin-problems-and-treatments/acne/ss/slideshow-acne-best-worst-foods (ngày truy cập 04 03 2024).